Armoede onder jeugd: moeite met rondkomen hangt samen met gezondheid, sociale factoren en gezond gedrag
Armoede onder de jeugd blijft vaak onzichtbaar. In de week tegen armoede (14 tot 18 oktober 2024) besteden we daarom extra aandacht aan dit thema. In 2023 vond de Gezondheidsmonitor Jeugd plaats onder leerlingen uit het tweede en vierde jaar van het voortgezet onderwijs. 5% van de jongeren blijkt thuis enige of grote moeite te hebben om rond te komen. Deze jeugdigen hebben vaak meer fysieke en mentale problemen en moeite met gezond gedrag. Denk aan psychische klachten, meer roken en/of vapen en zich eenzaam voelen. Met programma’s als Smart Start zoeken we samen naar oplossingen en bieden we al op hele jonge leeftijd hulp. Want als we al vroeg aandacht hebben voor de gevolgen van armoede, kunnen we problemen op latere leeftijd voorkomen.
De cijfers
Moeite om rond te komen
In de GGD-regio Hart voor Brabant is het percentage jongeren (in klas 2 en 4 VO) dat thuis enige of grote moeite ervaart om rond te komen gestegen van 3% in 2021 naar 5% in 2023. Dit is gelijk aan het landelijke percentage van 5% in 2023, dat ook een stijging laat zien ten opzichte van 4% in 2021. Het percentage jongeren dat thuis geen enkele moeite ervaart om rond te komen is in de regio Hart voor Brabant juist gedaald van 77% in 2021, naar 70% in 2023. Landelijk is dit percentage ook gedaald, van 74% in 2021 naar 69% in 2023.
Gezinssamenstelling
Wanneer we kijken naar de gezinssituatie, zien we dat in eenoudergezinnen in Hart voor Brabant 13% van de jongeren enige of grote moeite ervaart om rond te komen, vergelijkbaar met het landelijke cijfer (10%). In gezinnen waar de ouders samen zijn, ervaart slechts 3% van de jongeren enige of grote moeite.
Effect op gezondheid
Wat betreft gezondheid, ervaart 63% van de jongeren in de regio Hart voor Brabant die enige of grote moeite hebben met rondkomen hun gezondheid als (zeer) goed (landelijk 53%). Van de jongeren met enige of grote moeite met rondkomen in Hart voor Brabant geeft de helft aan psychische klachten te ervaren, terwijl dit voor een kwart geldt van alle jongeren in de regio. Gezondheid (zowel fysiek als mentaal) staat dus meer onder druk bij jongeren voor wie het moeilijk is om rond te komen thuis.
Roken en vapen
Op het gebied van gezond gedrag, is ook te zien dat meer jongeren die moeite hebben met rondkomen thuis wekelijks roken en vapen. Zo rookt en/of vapet 18% van de jongeren in regio Hart voor Brabant wekelijks. Landelijk rookt en/of vapet 23% van de jongeren die moeite hebben met rondkomen, ten opzichte van 11% van alle jongeren.
Pesten
Ook met sociale factoren is een relatie te zien in armoede. Zo krijgen jongeren met financiële moeilijkheden in de thuissituatie vaker te maken met pesten. Van de jongeren in Hart voor Brabant met financiële moeilijkheden thuis geeft 36% aan in de afgelopen drie maanden gepest te zijn op school en/of online, vergeleken met 17% van alle jongeren in Hart voor. Deze percentages komen overeen met de landelijke cijfers: 39% van de jongeren met enige of grote moeite met rondkomen wordt op school en/of online gepest, ten opzichte van 18% van alle jongeren.
Eenzaamheid
Ook eenzaamheid wordt door meer jongeren ervaren die moeite hebben met rondkomen. Zo geeft meer dan de helft (55%) van de jongeren die moeite hebben met rondkomen in Hart voor Brabant aan zich in de afgelopen maand soms tot altijd eenzaam te hebben gevoeld (58% landelijk), tegenover een kwart (26%) van alle jongeren in Hart voor Brabant (29% landelijk).
Wat doet GGD Hart voor Brabant?
In het kader van ons streven “Iedereen verschillend, allemaal gelijk” vinden we dat gezond opgroeien en gezond ouder worden écht voor iedereen mogelijk moet zijn. GGD Hart voor Brabant maakt zich sterk voor iedereen in kwetsbare situaties, dus ook in armoede. Problemen als armoede gaan vaak van generatie op generatie over. Veel problemen in gezinnen kunnen we dan ook al vroeg zien aankomen. Zelfs al in de eerste 1000 dagen, want die zijn cruciaal. Met het programma Smart Start biedt de GGD met haar samenwerkingspartners waar nodig al hulp in die eerste periode. Want als we vroeg aandacht hebben voor de gevolgen van armoede en tijdig hulp bieden, kunnen we problemen op latere leeftijd voorkomen. We doen dat samen met ouders, jongeren en professionals. Want gezamenlijk komen we tot de beste oplossingen die passen bij het gezin.
Kijk voor meer informatie op de website van Programma Smart Start.
============================================================
Referenties
