Kan ik nog wel seks hebben mevrouw?

Via de triagelijn van team seksuele gezondheid krijg ik Farah*, 25 jaar, aan de lijn. Ze geeft aan dat ze alweer weken bezig is om hulp te vinden voor haar vragen, maar dat niemand haar kan helpen. “Ik hoop dat u mij kan helpen mevrouw, want ik wil heel graag weten of ik nog seks kan hebben”. Ik plan met haar een consult in zodat ik haar hulpvragen beter in kaart kan brengen. Op het spreekuur verschijnt een hele mooie zelfverzekerde dame afkomstig uit Soedan. Ze beheerst de Nederlandse taal goed en is open in het contact.

Farah is op jonge leeftijd besneden in haar land van herkomst. Het is voor haar een verschrikkelijke herinnering waar ze het liefst niet te veel aan terug denkt. Ze heeft nog een goede band met haar ouders omdat ze weet dat haar ouders dit niet voor haar wilden. Ze is ontvoerd door een tante en samen met haar zus en nichtje in de nacht besneden. “Ik weet nog zo goed dat ik als laatste moest. Kun je dat voorstellen als je hoort en ziet wat er met jouw zus en nicht gebeurt, dat je dan nog moet. Ik heb zo hard gevochten en geschreeuwd, maar ik was niet sterk genoeg. Het was een nachtmerrie. Mijn ouders waren zo boos dat we vervolgens gevlucht zijn”.

Traumatisch

Farah heeft veel moeite met de situatie en veel jonge meiden ervaren de situatie zelfs als traumatisch. Echter zijn veel jonge meiden en vrouwen ook trots op hun besnijdenis. Het is zo’n groot onderdeel van hun cultuur en het maakt hun een ‘betere’ vrouw. Hierdoor kan een gesprek over het thema vrouwenbesnijdenis ook heel anders verlopen. Het is belangrijk om hierin altijd de aansluiting te vinden. Veel meiden weten niet dat klachten als een pijnlijke menstruatie of terugkerende blaasinfecties gekoppeld kan zijn aan hun besnijdenis. Vanuit persoonlijk perspectief kan ik me niet voorstellen dat je trots kan zijn op deze gebeurtenis, maar ik heb een heel ander startpunt. Het is belangrijk om mezelf daar bewust van te zijn tijdens de gesprekken en vanuit daar geen veroordelende rol aan te nemen. Blijft wel dat het strafbaar is in Nederland en dat dit een gegeven is wat meeweegt in de gesprekken met bijvoorbeeld ouders van jonge meiden.

‘Anders’

Farah geeft aan dat ze heel lang niet geweten heeft dat ze ‘anders’ is dan meisjes die in Nederland opgroeien. “Ik weet nog zo goed tijdens biologieles dat ik ineens zag dat een vagina er anders uit ziet bij meisjes die hier geboren zijn. Ik wist dit niet en had meteen zoveel vragen. Alleen niemand wilde daar antwoord op geven. Nu ik ouder ben en aan het nadenken ben over een gezin wil ik toch echt antwoorden op mijn vragen!”. Mega begrijpelijk. Ik vraag haar of ze eventueel open staat voor een kort lichamelijk onderzoek zodat we samen kunnen vaststellen welk type besnijdenis ze heeft. Je hebt namelijk 3 verschillende typen die op een andere manier voor klachten kunnen zorgen. Farah stemt hier mee in en samen met de verpleegkundig specialist onderzoeken we haar vulva. We laten Farah meekijken via een spiegel zodat zij ook weet wat we zien.

Reconstructie?

Farah heeft type twee, hierbij zijn de clitoris en de kleine vulvalippen verwijderd. Door het tegenstribbelen van Farah is er schuin gesneden waardoor ze aan de linkerkant haar kleine vulvalip nog heeft. “Wat betekent dit voor mij en het hebben van seks? Ik merk dat als ik aan mezelf zit dat ik soms best een fijn gevoel krijg, maar als ik geen clitoris meer heb. Hoe kan dat dan?”. Farah heeft vele vragen. Ik laat het anatomisch model zien van de vulva en hoe groot de clitoris daadwerkelijk is. Hoe de clitoris werkt tijdens seksueel contact. Farah wordt ineens mega boos “dus ze hebben mij dit aangedaan en het heeft niet eens zin gehad want ik kan steeds klaarkomen?” Er komen vele emoties los waar ik alle ruimte voor geef. “Wat heb je nu nodig?” vraag ik tenslotte. Farah wil graag met een gynaecoloog in gesprek om te kijken of reconstructie een mogelijkheid is gezien er veel littekenweefsel zichtbaar is. Daarnaast heeft ze op sommige plekken ook een hele dunne huid die pijnlijk kan zijn bij aanraking. Voornamelijk rondom de vagina ingang. Ze wil graag weten of hier nog wat aan te doen valt. Ik maak samen met haar een afspraak bij de gynaecoloog.

Gewoon seks. Zonder pijn

Een aantal weken later belt Farah mij op. Ik heb bewust mijn werk telefoonnummer gedeeld zodat ze laagdrempelig contact kan opnemen. Ze is bij de gynaecoloog geweest en het was een fijn gesprek. Naast de besnijdenis heeft ze ook een huidaandoening. Hier is niet direct iets aan te doen, maar de symptomen zijn wel te verlichten. Ze kiest verder niet voor reconstructie. “Ik ben zo blij dat u met mij in gesprek wilde. Ik voel nog steeds veel emotie en thuis kan ik het niet altijd delen. Ik weet nu wél veel beter wat mij anders maakt, wat dit voor mij betekent. En ik vind het vooral heel fijn om te weten dat als ik er aan toe ben, ik gewoon seks kan hebben. Ook zonder pijn. Heel erg bedankt”. Farah benoemt wel dat ze het jammer vindt dat het jaren heeft geduurd voordat iemand haar kon helpen bij haar zorgen.

Dit laat maar zien dat luisteren, op zoek gaan naar de hulpvraag en psycho-educatie van groot belang is. Wil je meer weten over dit onderwerp of wil je weten hoe je het gesprek aangaat over seksualiteit en vgv? Kijk dan op Pharos.nl of lees de handleiding Praten over seksualiteit voor hulpverleners.

*_{Naam van Farah in deze blog is aangepast om de privacy van de cliënt te beschermen.}