Gezondheid van jeugd in Hart voor Brabant blijft kwetsbaar
Onderzoek jeugd en gezondheid
Onder de jeugd in de regio Hart voor Brabant zijn meer drinkers dan landelijk. Jeugdigen ervaren bovendien vaak stress en hun mentale gezondheid blijft kwetsbaar. Wel voelen zij voldoende steun van hun omgeving. Dit blijkt uit de Gezondheidsmonitor Jeugd die is uitgevoerd in het najaar van 2023. Ruim 11.000 middelbare scholieren uit de regio Hart voor Brabant vulden de online vragenlijst in over hun gezondheid, welzijn en leefgewoonten. Het ging om leerlingen uit de klassen 2 en 4 van het voortgezet onderwijs.
Meer drinkers onder de jeugd in Hart voor Brabant dan landelijk
Ondanks de aandacht voor alcohol en NIX18 zijn er nog steeds veel middelbare scholieren in het werkgebied van de GGD Hart voor Brabant die al op jonge leeftijd alcohol drinken. 31% van de jeugdigen gaf aan in de afgelopen 4 weken alcohol te hebben gedronken. Dit is hoger dan het landelijke gemiddelde van 27%. Eén op de vijf van de ondervraagde scholieren heeft in de afgelopen 4 weken wel eens 5 of meer glazen alcohol gedronken en 18% geeft aan in de afgelopen 4 weken dronken te zijn geweest. Het alcoholgebruik neemt toe naarmate de scholieren ouder worden. De jeugd drinkt vooral bij vrienden of vriendinnen, thuis en op lokale evenementen zoals een kermis, zomerfeest of tentfeest. Meer dan de helft (55%) van de middelbare scholieren die drinken, geeft aan dat ouders het drinken van alcohol goed vinden of er niets van zeggen.
Zorgwekkend is het aantal scholieren dat rookt of vapet. De jeugd in de regio Hart voor Brabant is in de afgelopen 2 jaar wekelijks meer gaan roken (van 3% in 2021 naar 4% in 2023). Daarnaast geeft 10% van de jeugdigen in onze regio aan wekelijks te vapen.
Actief in de vrije tijd
De jeugd in de regio Hart voor Brabant is actiever in de vrije tijd dan landelijk en vaak ook in verenigingsverband. Negen van de tien middelbare scholieren fietsen of lopen elke dag naar school of stage. 92% sport wekelijks (landelijk 89%), waarvan 81% bij een club of sportschool. Toch voldoet maar 15% van de jeugd aan de beweegrichtlijn van dagelijks minstens een uur bewegen.
Ook het sociale mediagebruik blijft hoog: 12% van de scholieren loopt risico op problematisch gebruik van sociale media (9% in 2021). Zij geven onder andere aan dat zij slaap tekortkomen of hun huiswerk afraffelen.
Jeugd ervaart stress en prestatiedruk, maar ook voldoende steun
De stress onder jeugd neemt steeds meer toe. 47% voelt zich (zeer) vaak gestrest, terwijl dit in 2021 nog 43% was. De belangrijkste oorzaak van stress onder jeugdigen is school of huiswerk (32%). Daarnaast krijgen zij vaak stress door de combinatie van alles wat ze moeten doen (29%). Scholieren ervaren ook prestatiedruk. Een kwart van de jeugdigen ervaart deze druk vanuit zichzelf en 18% vanuit anderen, zoals ouders/verzorgers (12%) en leraren/school (10%).
Ook de mentale gezondheid van de jeugd blijft een punt van aandacht. Een kwart geeft aan psychische klachten te ervaren. Dat is vergelijkbaar met 2021 (in de coronaperiode). Positief is dat de jeugd wel voldoende steun ervaart. 97% geeft aan bij iemand terecht te kunnen bij een probleem of als hij/zij ergens mee zit en 86% van de jeugdigen heeft genoeg vrienden.
“Iedereen moet gezond kunnen opgroeien”
Deze resultaten bevestigen dat investeren in de gezondheid van onze jeugd belangrijk blijft. De uitgangspunten van het Gezond Actief Leven Akkoord (GALA) en het Integraal Zorgakkoord (IZA) kunnen onze gemeenten hierbij helpen.
Thérèse Claassen, directeur publieke gezondheid GGD Hart voor Brabant: “Gezond opgroeien moet voor iedereen mogelijk zijn. Ik maak mij grote zorgen over de risico’s van het toegenomen middelengebruik, de ervaren druk bij de jeugd en de kwetsbare psychische gezondheid. Als we deze negatieve trend niet kunnen keren, wordt gezond opgroeien en mee kunnen doen in de samenleving voor steeds meer jeugdigen minder vanzelfsprekend. We weten dat preventie de sleutel is tot een gezonde toekomst. Daarom blijven we daar vol op inzetten. Op voorlichting over wat de risico’s zijn, op bewustwording dat iedereen altijd een keuze heeft en op het vertrouwen dat jeugdigen een beroep kunnen doen op hulp en ondersteuning als dat nodig is. Maar dat kunnen we niet alleen. We doen dat mét de jeugdigen, hun ouders, hun docenten en anderen om hen heen. Samen maken we immers gezond gewoon.”
Gezondheidsmonitor Jeugd 2023
De Gezondheidsmonitor Jeugd 2023 is een onderzoek van alle GGD’en, in samenwerking met het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). In totaal vulden landelijk ruim 188.000 leerlingen van 885 scholen van het regulier voortgezet onderwijs een vragenlijst in over gezondheid, leefstijl en welzijn. Het onderzoek vond plaats in het najaar van 2023. Lokale en regionale beleidsmakers en het ministerie van VWS kunnen de resultaten van de monitor gebruiken om beleid te maken en onderbouwen.
