Forensisch Verpleegkundige, een andere kant van de samenleving

Het begin van de dag

Mijn dag begint altijd met doornemen van de (online) krant. Bij veel zaken die in de krant staan, is namelijk iemand van het forensisch team betrokken. Zo weet ik direct of er nog iets bijzonders is gebeurd de afgelopen 12 uur. Ik lees dat er vannacht een groot ongeluk is geweest, waarvan de bestuurder is overleden. Dan weet ik dat één van de dienstdoende forensisch artsen die nacht uit bed is gebeld voor een lijkschouw bij niet-natuurlijke dood. Een ander bericht dat ik met bovengemiddelde belangstelling lees: de rechtbank Oost-Brabant heeft uitspraak gedaan in de zaak over de verkrachting van een jong meisje. Zowel onze forensisch artsen als forensisch verpleegkundigen van het Centrum Seksueel Geweld zijn bij deze zaak betrokken geweest. Zij hebben het meisje begeleid en onderzocht. De expertise van het team is weer volop terug te zien in de ochtendkrant. En dan gaat mijn werkdag nog maar net beginnen.

Op naar Susanne. We spreken in Eindhoven af, zij geeft vandaag onze nieuwe verpleegkundigen een rondleiding in een ziekenhuis waar wij de forensisch medisch onderzoeken uitvoeren samen met politie en zorgprofessionals. Het eerste telefoontje komt al binnen. “Kun je een bloedproef verrichten?”
Susanne licht toe dat als een verdachte wordt aangehouden door de politie, er binnen 90 minuten bloed afgenomen moet worden. We stappen meteen in de auto.

Race tegen de klok

Afhankelijk van tijd en plaats is dit soms een race tegen de klok. De vraag om bloedafnames wordt vaak ’s avonds of ’s nachts gesteld. In onze regio kiezen we er sinds 1 januari voor om bloedproeven door forensisch verpleegkundigen te laten doen. Daarnaast werken de verpleegkundigen voor het Centrum Seksueel Geweld. En ze ondersteunen op verzoek de artsen bij DNA-afnames, medische arrestantenzorg en vanaf 1 mei ook bij de Forensisch Medische Expertise Kindermishandeling (FMEK) Bij onderzoeken voor FMEK zorgt de forensisch verpleegkundige ervoor dat sporen en materiaal bewaard worden en dat ze het letsel vastleggen via letselfotografie, zodat dit alles later door o.a. politie gebruikt kan worden bij waarheidsvinding van een mogelijk gerechtelijk onderzoek.

Bloedproef bij de Koninklijke Marechaussee

Inmiddels zijn we bij de Koninklijke Marechaussee naast Eindhoven Airport aangekomen. Zij hebben gebeld voor de bloedproef en Susanne neemt het bloed bij de verdachte af. Het buisje bloed wordt ingestuurd voor nader onderzoek. Deze keer waren we ruim binnen de 90 minuten ter plekke. Soms ook spannend want door files, aanrijtijden en afstanden kunnen de 90 minuten toch wel krap zijn. We drinken nog een bakje koffie. Susanne’s telefoon gaat weer: “Kun je een arrestant beoordelen op de Mathildelaan in Eindhoven”. En we zijn weer onderweg …

Aangekomen bij de Mathildelaan gaat Susanne naar 2 arrestanten en na kort telefonisch overleg met de forensisch arts, schrijft de arts de benodigde medicatie voor. Susanne maakt bij één van de arrestanten nog een bijtwond (van een politiehond) schoon, geeft een tetanusvaccinatie en dan zit het werk er daar op. We gaan weer op pad.

Zorgen voor waarheidsvinding

Uit alles blijkt dat Susanne een forensisch verpleegkundige is die het onderste uit de kan wil halen om te zorgen voor waarheidsvinding, waarbij ze altijd het slachtoffer in het vizier heeft. Niet alleen het slachtoffer geruststellen, maar ook ervoor zorgen dat deze met een goed gevoel de onderzoeksruimte kan verlaten. De onderzoeken waarbij de forensisch verpleegkundigen betrokken zijn, vinden meestal plaats in een medische en steriele omgeving binnen een het ziekenhuis zoals Catharina Ziekenhuis en/of Jeroen Bosch Ziekenhuis. In uitzonderlijke gevallen op locatie en/ of politiebureau. Terwijl onze forensisch artsen meestal op het plaats delict zijn.

Centrum Seksueel Geweld

De telefoon van Susanne staat nooit op ‘stil’. Het nummer van het Centrum Seksueel Geweld (CSG) wordt verwezen naar de front office van het CSG, maar zij bellen haar geregeld voor vragen, advies of het verzoek om een forensisch medisch onderzoek na een zedendelict. Ook op de dag dat ik meekijk met Susanne rinkelt haar telefoon regelmatig. Helaas ook dit keer weer een jonge vrouw die aangeeft te zijn betast door een onbekende.

Kortom, de molen van Susanne gaat weer draaien, ze belt het ziekenhuis om de kamer waar het onderzoek gaat plaatsvinden voor te bereiden, tijdstip wordt afgesproken en betrokken aanwezigen worden geïnformeerd. Ik kies ervoor om niet mee te gaan, slachtoffers van zedenzaken zijn kwetsbaar en worden van top tot teen onderzocht. Hoe minder mensen er in de ruimte zijn, hoe beter het is voor alle betrokkenen, schat ik zo in.

In de loop van de avond bel ik Susanne hoe het was verlopen. Je vraagt je af, waarom zo laat? Een goed zedenonderzoek − en vooral de voorbereiding, medische zorg en nabespreking − neemt vaak 2 tot 3 uur in beslag. Dit is niet iets wat je tussen de soep en de aardappels doet, dus terwijl ik voor mijn gezin aan het koken ben, werken mijn collega’s nog hard door om een goed zedenonderzoek uit te voeren.

Goede samenwerking

Wegens beroepsgeheim kan Susanne weinig met mij delen over de toedracht of achtergrond van het slachtoffer. Wel vertelt ze dat er een goede samenwerking was tussen de zedenrechercheur, forensische opsporing, forensisch arts en infectioloog van het ziekenhuis.

Psycho-educatie

Tot slot maakt Susanne nog een verslag voor de toegewezen casemanager, zodat zij het slachtoffer de volgende dag kan bellen om psycho-educatie te geven gedurende een aantal weken en de medische zorg te controleren. Psycho-educatie is het geven van informatie en voorlichting over psychische klachten. Indien nodig, verzorgt de casemanager ook een warme overdracht naar een trauma-therapeut.

Een dag van ontwikkeling

Een dag met een forensisch verpleegkundige is ook een dag van ontwikkeling. We zijn nog veel aan het overleggen en uitwerken hoe wij forensisch verpleegkundigen optimaal kunnen inzetten binnen de GGD en binnen het team forensische geneeskunde. Daarbij spelen we in op de landelijke ontwikkelingen en opdrachten, maar we pakken ook nieuwe kansen op. Kortom, een forensisch verpleegkundige komt tegenwoordig voor véél meer dan alleen bloedprikken zijn/haar bed uit.

Deze blog verscheen eerder op de website van de GGD Brabant-Zuidoost.